Bij de Gemeenteraadsverkiezingen 2022 was het thema ‘100% toegankelijk’. De verkiezingen op woensdag 15 maart 2023 voor de Provinciale Staten en de Waterschappen waren dit jaar helaas minder toegankelijk.
Verschillen
Tijdens de coronajaren kon er op drie dagen gestemd worden. De maandag en dinsdag waren bedoeld voor ouderen en mensen met een beperking. Dit jaar waren er geen coronabeperkingen meer. Dit betekende dus dat het veel drukker was op de stembureaus. Hierdoor was het minder makkelijk om in een rustige omgeving een stem uit te brengen. Daarnaast werd er dit jaar op de verkiezingsdag gestaakt in het openbaar vervoer. Dit is met name vervelend voor mensen die afhankelijk zijn van de bus om naar een speciaal stembureau te gaan. Dit zijn dingen waar de lokale overheid geen invloed op had.
Stemmal
Voor de tweede keer konden mensen met een visuele beperking in onze gemeente stemmen met de soundbox en de stemmal. Mensen die bij het stemmen gebruik wilden maken van dit hulpmiddel, konden terecht in het stembureau in de Vredeskerk. Voor veel mensen met een visuele of leesbeperking is dat niet in de eigen wijk of dorpskern. Ondanks dat de bus niet reed, wisten deze kiezers dit stembureau toch te vinden. Vorig jaar waren de stembiljetten die gebruikt werden voor de stemmal, niet voorgevouwen. Toen bleek het best lastig te zijn om een groot vel papier zelf te vouwen. Met de voorgevouwen stembiljetten ging dat dit jaar een stuk gemakkelijker.
Kleuren stempassen en stembiljetten
De Kiesraad/ had naar aanleiding van de laatste gecombineerde verkiezingen in 2019 geadviseerd om de stem passen een meer logische kleur te geven. Blauw voor de stempas voor de waterschappen. En geel voor de stempas voor de Provinciale Staten. Iedereen die dit jaar mocht stemmen kreeg de betreffende passen ook thuisgestuurd. Het was wel vreemd dat de gebruikte kleuren op de achterkant van de stembiljetten weer andere kleuren hadden. Na het opvouwen van de stembiljetten was de uitdaging om het juiste biljet in de juiste stembus te doen. Het gele stembiljet bleek voor de waterschappen te zijn. En het groene stembiljet moest in de stembus voor de Provinciale Staten. De kleur van de stempas kwam dus niet overeen met de kleur van het stembiljet. Volgens een stembureaulid zouden voor de biljetten en ook voor de stembussen, groen en blauw gebruikt worden. De pakketten met stembiljetten mochten pas op de dag van de verkiezingen geopend worden. Op dat moment bleek dat de stembiljetten een afwijkende kleur hadden. Op een groen en geel vel papier stond wel in grote letters aangegeven in welke stembus het juiste stembiljet moest. Mensen die niet goed kunnen zien of lezen gaan toch eerder af op kleur. Groen en geel lijken erg op elkaar, zeker als je net uit een donker stemhokje komt. De opening van elke donkere stembus was gelukkig met een duidelijk contrast gemarkeerd. De medewerkers van het stembureau waren behulpzaam. Zij hielden goed in de gaten dat de stembiljetten in de juiste stembus belandden.
Kandidatenlijst
Alle kiezers hadden van tevoren ook de lijst met kandidaten ontvangen. Op deze lijst zijn de lettertjes erg klein. Dat is niet helemaal te voorkomen, anders wordt het een heel grote lijst. Maar er was zeker wel ruimte om de algemene informatie in een iets groter lettertype weer te geven. Helaas ontbrak er dit keer een digitale kandidatenlijst op de website van de gemeente. Met een digitale kandidatenlijst is het natuurlijk makkelijker om in te zoomen op de namen van de kandidaten. Daarnaast kan met een schermlezer de kandidatenlijst worden voorgelezen. Volgens de Rijksoverheid zou er op elk stembureau ook een vergrote kandidatenlijst moeten hangen. Dit was helaas niet het geval.
Aandachtspunten
Punten zoals het ontbreken van de digitale kandidatenlijst geven wij door aan de gemeente. Het probleem met de onlogische kleuren van de stembiljetten is iets wat landelijk geregeld is. Het stemrecht is een recht. De verkiezingen moeten daarom ook voor iedereen toegankelijk zijn. Via het Meldpunt Verkiezingen van Ieder(in)kunnen goede en slechte ervaring gemeld worden. Ben je zelf in Katwijk tegen ontoegankelijke situaties aangelopen, laat het ons dan weten via het contactformulier. Hopelijk zijn de Europese verkiezingen in 2024 wel weer 100% toegankelijk.
